โรงเรียน ตชด.เฉลิมพระเกียรติฯ บ้านโรงเลื่อย

ปฐมชลประทาน ใน ร.ร.ตชด.เฉลิมพระเกียรติฯ

บทคัดย่อ

                โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกียรติฯบ้านโรงเลื่อยได้ดำเนินการเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ระบบการใช้น้ำอย่างประหยัดมีคุณค่าและสนับสนุนโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวันตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ให้นักเรียนทุกคนได้รับประทานอาหารกลางวันที่มีคุณค่าทางโภชนาการ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านการเกษตร โภชนาการ การแปรรูปและถนอมอาหารแก่ครู นักเรียน และผู้ปกครอง สร้างทักษะทางด้านการเกษตรให้แก่นักเรียน การชลประทานเบื้องต้น การโภชนาการ การพึ่งตนเอง การทำงานเป็นหมู่คณะ รวมถึงการเรียนรู้ด้านวิทยาศาสตร์การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด การใช้น้ำอย่างมีคุณค่า และใช้ระบบหมุนเวียนน้ำกลับมาใช้ใหม่ น้ำคือชีวิต ความสำคัญของน้ำ น้ำเป็นทรัพยากรสำคัญยิ่ง เป็นส่วนประกอบของสิ่งมีชีวิต คน พืช สัตว์ และใช้เพื่อการเกษตร ร้อยละ 70 เพื่อการบริโภค อุปโภค การคมนาคม อุตสาหกรรม เพื่อการท่องเที่ยวและนันทนาการ ร้อยละ 30

ความสำคัญของ “วิธีปฏิบัติที่ดี”

              เนื่องจากในพื้นที่และเขตบริการของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกียรติฯบ้านโรงเลื่อย ปัจจุบันประสบปัญหาการขาดแคลนทรัพยากรน้ำ มีผลกระทบเป็นอย่างมากและจะส่งผลต่อเนื่องในระยะยาว ซึ่งมีสาเหตุหลักของปัญหามาจากการขาดความร่วมมือและขาดจิตสำนึกที่ดีต่อการ ใช้ทรัพยากรน้ำอย่างรู้คุณค่า ของนักเรียนและชุมชน ตลอดจนรัฐบาลได้กำหนดนโยบายให้มีการอนุรักษ์ พัฒนา และส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้เกิดความสมดุลกับสิ่งแวดล้อมและทรัพยากร ตลอดจนกำหนดมาตรการประหยัดพลังงานของประเทศและตระหนักถึงความสำคัญของ "ทรัพยากรน้ำ" ที่ผ่านมาในพื้นที่ได้ประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้ง   อย่างต่อเนื่องโดยมีสาเหตุหลายประการ ได้แก่ ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล แหล่งน้ำธรรมชาติถูกบุกรุกและตื้นเขิน ความต้องการน้ำที่เพิ่มมากขึ้นตามสัดส่วนจำนวนประชากร แหล่งเก็บน้ำไม่เพียงพอรวมทั้งนักเรียนประชาชนยังขาดความตระหนักในการใช้ประโยชน์จากน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ โดยการใช้อย่างฟุ่มเฟือยและ             ขาดการอนุรักษ์ทำให้เกิดผลกระทบสิ่งแวดล้อมในด้านน้ำเสียและปัญหาการขาดแคลนทรัพยากรน้ำในปัจจุบัน           มีผลกระทบต่อชีวิตประจำวันกับทุกคนในสังคมเป็นอย่างยิ่ง ด้วยเหตุนี้ จึงมีแนวคิดริเริ่มทำโครงการปฐมชลประทานในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกียรติฯบ้านโรงเลื่อย   

วัตถุประสงค์ และเป้าหมายของการดำเนินงาน

                1.เพื่อกระตุ้นและสร้างจิตสำนึกให้นักเรียน ผู้ปกครอง กลุ่มผู้ใช้น้ำในครัวเรือน ตลอดจนประชาชนทั่วไป เกิดความตระหนักและเห็นความสำคัญของการใช้น้ำอย่างรู้คุณค่าและการอนุรักษ์พลังงานรวมทั้งปลุกกระแสและสร้างค่านิยมในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ อย่างคุ้มค่า

2.ปรับพฤติกรรมในการดำเนินชีวิตประจำวัน เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมตามแนวทาง ลด ละ เลิกจนเกิดเป็นนิสัยเพื่อไปสู่แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน

3.เพื่อสร้างความตระหนักในการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพ

4. เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการใช้น้ำ

กระบวนการดำเนินงาน

การปฏิบัติระบบปฐมชลประทานใน ร.ร.ตชด

                1. ระบบหมุนเวียนน้ำกลับมาใช้ใหม่ 

                  1.1 นักเรียนตักน้ำจากบ่อพักน้ำจากการล้างจานในโรงอาหาร นำมารดน้ำต้นไม้/ผัก

                    1.2 นักเรียนตักน้ำจากบ่อคอนกรีตที่เลี้ยงปลาดุก นำมารดน้ำต้นไม้/ผัก

                2. ระบบน้ำหยด

                   2.1 นักเรียนนำขวดน้ำพลาสติกหรือขวดน้ำอัดลมเจาะรูฝาขวดน้ำ กรอกน้ำให้เต็มขวด นำมาปักคว่ำไว้ทีโคนต้นไม้

                                   2.2 นักเรียนวางสายระบบน้ำหยดในแปลงเกษตร

                3. ระบบการป้องกันการระเหยของน้ำ

     3.1 นักเรียนนำวัสดุทีมีอยู่ในโรงเรียน เช่นใบหญ้าแฝก ใบไม้แห้ง ฟางข้าว คลุมโคนไม้ผล/ผักสวนครัว

                    3.2 นักเรียนนำพลาสติก คลุมดิน/แปลงผัก เพื่อรักษาความชุมชื้นของดิน

4. กิจกรรม “ยุวทูตน้ำ”(น้องปันน้ำ)

 4.1สำรวจแหล่งน้ำที่มีอยู่ในโรงเรียน

                4.2ให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้น้ำในแปลงเกษตรอย่างประหยัดและก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด

               4.3ควบคุม/กำกับ/ดูแล การใช้น้ำในระบบแปลงเกษตรประหยัดและก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและรายงานผลต่อครูที่ปรึกษาทุกวัน ก่อนเลิกเรียน

 ผลการดำเนินงาน

จากการเริ่มโครงการตั้งแต่เดือนมีนาคม พ.ศ.2559 ผลที่ได้

1.ครู นักเรียน ชุมชนผู้ปกครอง รู้จักการใช้น้ำให้เกิดประโยชน์และคุ้มค่า ร้อยละ90

2.นักเรียน มีความสามัคคี รู้จักการพึ่งตนเอง มีการทำงานเป็นหมู่คณะใช้วัสดุธรรมชาติ เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สุขภาพร่างกายแข็งแรง ร้อยละ 90

3.นักเรียนเกิดการเรียนรู้ที่หลากหลายและกล้าแสดงออก มีภาวะความเป็นผู้นำ ร้อยละ 90

4.ประหยัดพลังงานจากเดิมลดลง ร้อยละ 30

ประโยชน์ที่ได้รับและการเผยแพร่
              1. ครู นักเรียนและชุมชนตระหนักถึงความสำคัญของการใช้น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2. ค่าใช้จ่ายในการใช้น้ำลดลง

3.สภาพแวดล้อมน่าอยู่

ปัจจัยความสำเร็จ

                ได้รับคำปรึกษาที่ดีจากผู้บังคับบัญชา ได้รับความร่วมมือจากคณะครูผู้ร่วมงานผู้ปกครอง ชุมชน นักเรียนและหน่วยงานร่วมสนองโครงการตามพระราชดำริฯ

ปัญหาอุปสรรค และข้อเสนอแนะ

                1.พื้นที่ในการทำโครงการกว้าง(63 ไร่) การควบคุมของยุวทูตน้ำ ต้องใช้เวลาและจำนวนที่มากเล็กน้อย

                2.แหล่งน้ำดิบในโรงเรียนลึกและกว้างยุวทูตน้ำ มีความเสี่ยงต่อการพลัดตกน้ำ

แนวทางการพัฒนาต่อเนื่อง

                1.เป็นแหล่งศึกษาดูงานโดยบูรณาการกับศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงเดิมที่มีอยู่แล้ว

                2.ขยายและพัฒนาสู่ชุมชนโดยการบูรณาการทุกภาคส่วนให้เกิดความมั่นคงและยั่งยืน

                -